27 maja – Dzień Samorządu Terytorialnego

Święto obchodzone 27 maja uświadamia nam znaczenie wydarzeń sprzed 32 lat, z 1990 roku, kiedy po raz pierwszy w powojennej historii Polski odbyły się w pełni wolne i demokratyczne wybory do rad gmin

Tym samym rozpoczęła się era lokalnej demokracji i praktycznych doświadczeń w realizowaniu idei samorządu terytorialnego. Związane były one początkowo z gminami, a od 1999 r. także z powiatami i województwami. W ich ramach następowała decentralizacja administracji państwa, a zarazem realizacja nadziei, że będzie ona odgrywać służebną rolę wobec społeczeństwa, które samo wykaże się aktywnością w budowaniu wspólnot lokalnych i regionalnych.

Ówczesne prawo, wraz z ustawą z dnia 22 marca 1990 r. o terenowych organach rządowej administracji ogólnej ukształtowało dualistyczny (rządowy i samorządowy) model ustroju administracji publicznej w terenie. Jedynym szczeblem samorządu terytorialnego była wtedy gmina, której nadano osobowość prawną. Jako organy gminy wskazano: radę i kilkuosobowy zarząd z wójtem, burmistrzem lub prezydentem na czele. Po wejściu w życie ustawy z dnia 20 czerwca 2002 r. o bezpośrednim wyborze wójta, burmistrza i prezydenta miasta zarząd gminy został zastąpiony przez, wybieranych w wyborach bezpośrednich, wójtów (burmistrzów lub prezydentów), którzy jako organ monokratyczny reprezentują gminę.

Samorząd otrzymał prawo do posiadania mienia komunalnego i wyposażony został w dochody własne, dodatkowo uzupełnione subwencjami i dotacjami z budżetu państwa. Od 1990 roku posiadamy więc nie tylko nowe struktury i prawo, ale także nowy sposób myślenia obywateli, bardziej świadomych swoich praw i obowiązków. Wiedzących, że mają realny wpływ na różne obszary codziennego życia. Na to, co dzieje się w ich „małych ojczyznach”. Wyzwolony wtedy potencjał, tkwiący w społeczności, jak również wieloletnia wytrwała praca samorządowców, ukształtowały dzisiejszy obraz naszego kraju. Dziś nadarza się okazja, aby podziękować i przekazać wyrazy uznania osobom, które działają na rzecz społeczności lokalnej – radnym wszystkich szczebli oraz pracownikom jednostek samorządu terytorialnego.

Bez wątpienia ostatnie 32 lata zostaną ocenione jako jeden z najlepszych okresów w historii Rzeczypospolitej. To także zasługa samorządu terytorialnego, który nie do poznania zmienił wsie, miasteczka, miasta, a później powiaty i województwa. Wszyscy mamy zatem wiele powodów do dumy! Samorząd terytorialny potrafi prężnie i skutecznie uwalniać obywatelską energię. Umożliwia zdecentralizować zarządzanie krajem, oddając głos mieszkańcom, którzy najmocniej angażują się w przedsięwzięcia bezpośrednio ich dotyczące i na które mają realny wpływ. Powierzenie poszczególnych zadań wspólnotom dało możliwość współtworzenia najbliższego otoczenia. Rozpoczął się czas wielkich inwestycji – budowy i modernizacji dróg, szpitali, szkół, sieci kanalizacyjnych i wodociągowych, boisk czy hal sportowych. A co za tym idzie – poprawy warunków i jakości życia wszystkich mieszkańców. Obecnie trudno wyobrazić sobie Polskę bez samorządu terytorialnego, który jest jednym z filarów ustrojowych naszego niepodległego państwa. Jest on wspólnym dobrem, które mądrze wykorzystujemy, aby żyć lepiej i godniej. Władze lokalne są ważnym uczestnikiem budowy społeczeństwa obywatelskiego, a struktury samorządowe przyczyniają się w istotny sposób do porządkowania państwa i jego pozytywną przemianę.

W czasach, gdy zarówno pandemia COVID-19, wstrząsnęła wszystkimi sferami naszego życia, jak również w tym roku, kiedy już dostosowaliśmy się do zmian w życiu codziennym i powoli, systematycznie zaczęliśmy wychodzić z pandemicznej rzeczywistości – utrwaloną architekturę bezpieczeństwa zburzyła inwazja putinowskiej imperialnej Rosji na naszego wschodniego sąsiada – Ukrainę. W geście solidarności i przyjaźni Polska, w tym w dużej mierze samorządy lokalne, od pierwszego dnia wspiera naszych sąsiadów zza wschodniej granicy, organizując pomoc. Wszyscy Polacy mocno otworzyli serca, domy i granice dla naszych ukraińskich przyjaciół. Dziś z dumą widzimy ofiarność polskiego społeczeństwa oraz ogromne zaangażowanie wszystkich bez wyjątku mieszkańców, instytucji, firm i samorządów w niesienie pomocy uchodźcom, ofiarom wojny. Właśnie w takich kryzysowych sytuacjach i okolicznościach samorządy lokalne muszą być jak najbliżej mieszkańców i ich problemów.

– Szanowni pracownicy samorządowi z powiatu oławskiego! Z okazji Dnia Samorządu Terytorialnego przyjmijcie najserdeczniejsze podziękowania za pracę na rzecz rozwoju wspólnoty lokalnej – mówią: przewodniczący Rady Powiatu Tadeusz Kułakowski i starosta oławski Zdzisław Brezdeń. – Wyrazy uznania należą się wszystkim osobom, które nie szczędziły wysiłków, aby urzeczywistniać ideę demokracji, współuczestniczącym w procesie decyzyjnym samorządów. Szczególne wyrazy uznania należą się samorządowcom, którzy czynili starania, aby zapobiegać rozprzestrzenianiu się pandemii koronawirusa, a dziś organizują skuteczną pomoc dla uchodźców z Ukrainy. Między innymi taka działalność dowodzi jak istotną rolę pełnią powiaty i gminy, bo to one wraz z administracją rządową, służbami odpowiedzialnymi za opiekę zdrowia, bezpieczeństwo i ratownictwo medyczne, muszą stawiać czoła tym trudnym wyzwaniom XXI wieku. Wszystkim osobom związanym z samorządem serdecznie dziś dziękujemy za dotychczasową pracę, śmiałe projekty i inicjatywy, podejmowane dla wspólnego dobra. Prosimy przyjąć słowa uznania, za wzmacnianie poczucia przynależności do wspólnoty, tworzonej przez mieszkańców gmin, wchodzących w skład powiatu oławskiego. Kierujemy do Państwa podziękowania w szczególności za wytrwałe i konsekwentne działania służące poprawie warunków życia, aby nasz powiat funkcjonował sprawnie i był przyjazny dla mieszkańców i gości. Życzymy dalszych sukcesów w służbie dla dobra wspólnoty lokalnej, aby w centrum zainteresowania samorządów niezmiennie znajdował się człowiek i jego potrzeby. Podejmowane wysiłki niech służą jak najlepiej rozwojowi społecznemu i gospodarczemu, w tym także przeciwdziałaniu pandemii i jej skutkom, aby działania te były dostrzegane i doceniane przez mieszkańców. Dziś potrzeba bowiem wielkiej siły, odpowiedzialności i mądrości w realizacji potrzeb społeczności lokalnych, których przedstawicielami jesteście. Niech patronka samorządowców, Święta Kinga, dopomaga zarządzać jednostkami samorządu terytorialnego mądrze, roztropnie i sprawiedliwie, przynosząc mieszkańcom nadzieję lepszej przyszłości. Drodzy samorządowcy – pomnażając dobro naszych małych ojczyzn, wpływacie na rozwój i pomyślność całej Polski! Za to jesteśmy Wam z głębi serca wdzięczni.

Dzień Samorządu Terytorialnego Sejm utworzył w 2000 roku. Data wiąże się z wejściem w życie ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym i upamiętnia pierwsze wybory samorządowe. Odrodzenie samorządu terytorialnego w Polsce, po półwiecznej przerwie, było możliwe dzięki uchwaleniu przez sejm „kontraktowy” 8 marca 1990 roku ustawy o samorządzie gminnym, która dała podstawy społecznościom lokalnym do zarządzania częścią spraw publicznych, gminy otrzymały własne źródła dochodów i możliwość decydowania o wydatkach. Od 2007 roku katolicką patronką polskich samorządowców i pracowników samorządowych jest Święta Kinga.

Źródło: Urząd Powiatowy w Oławie